MAL REJİMİ TÜRLERİ

 Mal rejimi , evliliğin, eşlerin malvarlıklarında etkilerini belirlemektedir. Mal rejimleri, yasal mal rejimi, sözleşmesel mal rejimi ve olağanüstü mal rejimi olarak üçe ayrılmaktadır.

Yasal mal rejimi: Eşlerin aralarında bir mal rejimi sözleşmesiyle kanunda öngörülen mal rejimlerinden birini seçmedikleri sürece, kanunda yer alan faraziye olarak seçmiş sayıldıkları mal rejimidir.

Sözleşmesel mal rejimi: TMK’ nın (Türk Medeni Kanunu) tanıdığı yetkiler dahilinde eşlerin sözleşme ile belirledikleri mal rejimidir. Eşler her zaman diledikleri mal rejimini seçebilirler.

Olağanüstü mal rejimi: Kanunun öngördüğü olağanüstü hâllerde, mal ayrılığı rejiminin doğrudan kanun tarafından veya hâkim kararına dayalı olarak belirlendiği hâllerde geçerli olan mal rejimidir. Olağanüstü mal rejiminin uygulanması için;

• Eşlerden birinin istemi: TMK md. 206' ya göre, haklı bir sebep varsa hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine, mevcut mal rejiminin mal ayrılığına dönüşmesine karar verebilir.

Özellikle şu hâllerde haklı bir sebebin varlığı kabul edilmektedir.

a)     Eşe ait malvarlığı borca batık veya ortaklıktaki payı haczedilmişse,

b)     Eşin, istemde bulunanın veya ortaklığın menfaatlerini tehlikeye düşürmüşse,

c)     Eş, ortaklığın malları üzerinde bir tasarruf işleminin yapılması için gereken rızasını haklı bir sebep olmadan esirgemişse,

d)     Eş, istemde bulunan eşe malvarlığı, geliri, borçları veya ortaklık mallan hakkında bilgi vermekten kaçınmışsa,

e)     Eş sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksunsa, (Eşlerden biri ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun ise onun yasal temsilcisi de bu sebebe dayanarak mal ayrılığına karar verilmesini isteyebilecektir. Yetkili mahkeme eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesidir (TMK m. 207) ) 

• İflas: Mal ortaklığını kabul etmiş olan eşlerden birinin iflasına karar verilmesi halinde, ortaklık kendiliğinden mal ayrılığına dönüşmektedir. (TMK m. 209).

• Haciz: Mal ortaklığını kabul etmiş eşlerden birine karşı icra takibi yapan alacaklı, haczin uygulanmasında zarara uğrarsa, hâkimden mal ayrılığına karar verilmesini isteyebilir (TMK m. 210). Alacaklının istemi her iki eşe yöneltilecektir. Yetkili mahkeme, borçlunun yerleşim yeri mahkemesidir. Kanun koyucu bu hükümle eşlerin alacaklılarını korumayı amaçlamıştır. Olağanüstü mal rejimine geçilmesi halinde, ileriye dönük olarak etkisi doğacak ve önceki mal rejiminin tasfiyesi gerekecektir. Tasfiye de kanunda aksine hüküm bulunmaması halinde önceki mal rejimine ilişkin düzenlemelere göre yapılacaktır.  

NOT 1: Mal rejimi sözleşmesi, edinilmiş mallara katılma rejimi, mal ayrılığı rejimi, paylaşmalı mal ayrılığı rejimi, mal ortaklığı rejimi ayrı makale halinde yazılmıştır.
NOT 2: MAL REJİMLERİ İLE İLGİLİ MAKALE İLE İLGİLİ TÜM KONULAR TEK BİR MAKALE HALİNDE AYRI BİR MAKALE HALİNDE DE DÜZENLENMİŞTİR.)