Miras bırakanın mirasçılıktan çıkarma işlemini hukuken nitelendirmek gerekirse, mirasçılıktan çıkarmaya dair tasarrufu tek taraflı hukuki işlemdir. Bu işlem vasiyetname ile yapılabildiği gibi, mirasçılıktan çıkarmaya ilişkin beyana miras sözleşmesinde de yer verilebilir. Miras sözleşmesinde mirasçılıktan çıkarma beyanına yer verilmesi, tasarrufun tek taraflı hukuki işlem olma niteliğini etkilemez.

Miras bırakan şu durumlarda mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:

1)Mirasçının, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesi

2)Mirasçının, miras bırakana veya miras bırakanın aile üyelerine karşı aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi

3)Miras bırakanın, borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu saklı payının yarısı oranında mirasçılıktan çıkarması

Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu yok ise, miras bırakanın tasarruf oranında artış olmaktadır. Miras bırakan tasarruf artışındaki bu orana dokunmamışsa, bu oran, çıkarılan mirasçı miras bırakandan önce ölmüş gibi, diğer mirasçılara geçer. Mirastan çıkarılan kimsenin altsoyu var ise ve altsoy saklı paylı mirasçı ise, saklı payını talep edebilir. Mirastan çıkarılan kimsenin altsoyu var ise ve altsoy saklı paylı mirasçı değil ise, miras bırakanın tasarruf oranında artış olmaktadır. Mirasçılıktan çıkarma tasarrufunun iptali sebebi varsa, miras bırakan mirasçılıktan çıkarmaya ilişkin sebebinde yanılmışsa miras bırakanın son yerleşim yerinin bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemesinde iptal davası açılabilir. Mirasçılıktan çıkarma sebebini miras bırakan göstermemişse, sebebin varlığı ispat edilememişse, miras bırakanın son yerleşim yerinin bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemesinde tenkis davası açılabilir.

Mirasçılıktan çıkarma sebeplerinden, altsoyun borç ödemeden aciz belgesi bulunması halinde, altsoyun saklı payının yarısı için ve bu yarı payın mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş veya doğacak çocukları lehine yapılması şartıyla mirasçılıktan çıkarılması söz konusu olur. Miras açıldığı zaman, altsoyun borç ödemeden aczi ortadan kalkmışsa, aciz belgesi hükümsüz kalmışsa, aciz belgesinde yer alan borç miktarı mirasçılıktan çıkarılan altsoyun miras payının yarısını aşmıyorsa, mirasçılıktan çıkarılanın talebi halinde miras bırakanın mirasçılıktan çıkarma işlemi iptal olunur.